Na początku marca 2014 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał wyrok w sprawie skargi (nr 7552/09) Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich przeciwko Wielkiej Brytanii. I stwierdził, że odmowa zwolnienia z podatku od nieruchomości nie stanowi naruszania zakazu dyskryminacji w związku z wolnością sumienia i wyznania.

Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich jest zarejestrowany w Wielkiej Brytanii jako spółka jawna. Stanowi element ogólnoświatowej organizacji mormonów. W 2001 r. wystąpił o zwolnienie z lokalnego podatku od nieruchomości swojej świątyni w Preston w hrabstwie Lancashire, na podstawie normy lokalnego prawa podatkowego, które przewidywało 100-procentowe zwolnienie z podatku dla „publicznych miejsc kultu religijnego”. Sąd pierwszej instancji przychylił się do wniosku, lecz sąd drugiej instancji w 2005 r. orzeczenie to uchylił. W ostatecznym wyroku z lipca 2008 r. Izba Lordów oddaliła apelację Kościoła, motywując to m.in. okolicznością, że świątynia nie być zakwalifikowana jako „miejsce publicznego kultu religijnego”, ponieważ dostęp do niej jest ograniczony dla wybranej grupy najbardziej pobożnych wyznawców.

Kościół uznał, że odmowa zwolnienia z podatku świątyni jest przejawem dyskryminacji ze względów religijnych, a zatem narusza artykuł 14 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności w związku z artykułem 9 ustanawiającym prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania.

ETPC ocenę skargi rozpoczął od przypomnienia, że zakaz dyskryminacji wynikający z art. 14 nie ma samodzielnego charakteru i musi być rozpatrywany wspólnie z zarzutem naruszania innego prawa gwarantowanego przez konwencję. Trybunał, odwołując się do swojego wcześniejszego orzecznictwa, przypomniał, że tylko różnice w traktowaniu ze względu na charakterystyczną cechę lub status mogą prowadzić do stwierdzenia dyskryminacji w rozumieniu art. 14.

Ostatecznie uznał, że w sprawie nie doszło do naruszenia wolności wyznania mormonów. Brak zwolnienia od podatku nie stanowił przeszkody w korzystaniu przez ten Kościół z prawa do wyznawania swojej religii. W ocenie ETPC nie doszło zatem także do dyskryminacji, bowiem zwolnienia podatkowe były neutralne w stosunku do wszystkich grup religijnych.

Warto zwrócić uwagę na pogląd ETPC zawarty w uzasadnieniu, który zgadzając się z sądami krajowymi w ocenie tej konkretnej sprawy, zauważył, że w innych okolicznościach faktycznych problematyka funkcjonowania obiektów religijnych, w tym kosztów ich utrzymania, na które składa się ich opodatkowanie, może mieć wpływ na wykonywanie prawa członków grup religijnych do wyznawania swojej religii.

Swoje rozważania ETPC podsumował stwierdzeniem, że zasady stosowania zwolnień podatkowych w celu umożliwienia obywatelom korzystania z ich wolności religijnej można określić jako jeden z elementów polityki społecznej państwa, w stosunku do której władze państwowe posiadają szeroki margines swobody regulacyjnej. Jednakże kreując swoją politykę, władze powinny mieć na uwadze zagwarantowanie utrzymania prawdziwego pluralizmu religijnego.

Wyrok w tej sprawie pokazuje, że prawo podatkowe oraz praktyka jego stosowania może być przez ETPC oceniana nie tylko przy zarzucie naruszenia prawa własności – jak to zwykle bywa – ale także przy korzystaniu z innych praw i wolności gwarantowanych przez konwencję.

Adama Ploszka

Całość wyroku

 

Tagi:

• Zjednoczone Królestwo