Kilku uczniów mniejszości węgierskiej w Rumunii wniosło do ETPC skargę na dyskryminację w stosunku do nich jako członków mniejszości narodowościowej przy zdawaniu matury. Musieli oni zdawać egzaminy z większej liczby przedmiotów niż etniczni Rumuni (m.in. dwa egzaminy z języka węgierskiego oraz z języka rumuńskiego). Egzamin z języka rumuńskiego był dla nich trudny jako cudzoziemców. W skardze do ETPC wskazali, że byli nierówno traktowani w porównaniu z ich rumuńskimi kolegami, a wymagania egzaminacyjne stawiane wobec nich były znacznie wyższe (Adam i inni p. Rumunii, skarga nr 81114/17).

W wyroku z 13 października 2020 r. trybunał uznał, że członkowie mniejszości narodowej powinni znać język urzędowy państwa, w którym zamieszkują. Państwo z kolei powinno mieć możliwość badania i oceny poziomy znajomości tego języka. Państwa członkowskie cieszą się marginesem uznania co do sposobu kształtowania systemu szkolnictwa i sposobu prowadzenia egzaminów. ETPC podkreślił, że nie jest jego rolą ocenianie zasadności wprowadzania konkretnych przedmiotów na egzamin maturalny.

Strasburski trybunał przypomniał, że do celów art. 1 Protokołu 12 do konwencji dyskryminacja następuje, jeżeli „nie ma obiektywnego i racjonalnego uzasadnienia” w zróżnicowanym traktowaniu, czyli jeżeli władze nie dążyły do uzyskania uzasadnionego celu lub nie istniały rozsądne proporcje między wprowadzonymi środkami a celem, który miał zostać osiągnięty.

Należy również przypomnieć międzynarodowy konsensus między państwami Rady Europy w zakresie uznawania szczególnych potrzeb mniejszości i obowiązku ich ochrony, zapewnienia bezpieczeństwa, tożsamość i stylu życia. Trybunał w ślad za tym dokonał przeglądu różnych środków podjętych przez Rumunię w zakresie edukacji mniejszości. Pomimo niepowodzeń we wdrażaniu takich środków trybunał nie mógł stwierdzić, że sama treść programu nauczania stanowiła dla skarżących nadmierne obciążenie w tym zakresie i naruszała art. 1 Protokołu nr 12 do konwencji. Trybunał zauważył ponadto, że dodatkowe testy, które musieli zdawać skarżący, były wynikiem ich wyboru, gdyż zdecydowali się uczyć w języku ojczystym, a tym samym musieli zdawać dwa dodatkowe egzaminy z języka węgierskiego. Konkludując, ETPC wskazał, że ani treść, ani program nauczania, ani harmonogram egzaminów nie spowodowały naruszenia praw skarżących i nie miały dyskryminacyjnego charakteru.

Dominika Bychawska-Siniarska

CAŁOŚĆ WYROKU

Tagi:

• Rumunia
• zakaz dyskryminacji
• prawo do edukacji
• prawa ucznia