Pan Guberina jest obywatelem Chorwacji. W 2003 r. urodził mu się syn z porażeniem mózgowym. Dziecko zostało uznane w
2008 r. przez służby socjalne za niepełnosprawne w stopniu pełnym.

W 2006 r. Guberina kupił dom w miejscowości Samobor. Mieszkanie w Zagrzebiu, które posiadał od kilku lat, nie było odpowiednie dla osób niepełnosprawnych. Szczególnym utrudnieniem było to, że lokal znajdował się na trzecim piętrze w budynku bez windy.

Po nabyciu domu Guberina wystąpił do urzędu skarbowego z wnioskiem o zwolnienie z podatku. Powołał się na przepisy przewidziane w ustawie dotyczącej obrotu nieruchomościami, w których świetle niepodlegał opodatkowaniu zakup nieruchomości w celu zapewnienia warunków bytowych rodziny z zastrzeżeniem, że jeden z jej członków nie ma innego lokalu. Guberina argumentował, że mieszkanie w Zagrzebiu nie zaspokajało potrzeb, gdyż jego usytuowanie uniemożliwiało niepełnosprawnemu dziecku wychodzenie z domu.

W 2009 r. urząd skarbowy wydał decyzję odmowną, wskazując, że mieszkanie zapewniało warunki bytowe rodziny, było bowiem wyposażone w elektryczność i bieżącą wodę. Urząd nie odniósł się do argumentów dotyczących niepełnosprawności syna i braku windy w budynku. Odwołania do ministra finansów, sądów administracyjnych i trybunału konstytucyjnego nie przyniosły rezultatu.

Chorwat zwrócił się więc do Europejskiego TrybunałuPraw Człowieka ze skargą (nr 23682/13) na dyskryminację (art. 14 konwencji) w dostępie do nieruchomości (art. 1 Prot. 1 konwencji).

W wyroku z 22 marca 2016 r. ETPC wskazał w pierwszej kolejności, że pomimo iż skarżący nie należał osobiście do jednej z grup pokrzywdzonych, mógł on powoływać się na zakaz dyskryminacji zawarty w art. 14 konwencji ze względu na niepełnosprawność syna i to, że pomimo niepełnosprawności dziecka został potraktowany bez preferencji.

Sędziowie strasburscy zwrócili następnie uwagę, że zarówno urząd skarbowy, jak i sądy administracyjne czy minister finansów, odmawiając zwolnienia z podatku, nie ustosunkowali się do argumentu dotyczącego niepełnosprawności chłopca i specjalnych wymagań mieszkaniowych rodziny, jakie były z tym związane.

W postępowaniu przed trybunałem rząd chorwacki tłumaczył, że ustawa o obrocie nieruchomościami zawierała wiele podstawowych kryteriów uzasadniających zwolnienie od podatku, nie pozostawiając władzom administracyjnym swobody w tym zakresie. ETPC uznał jednak, że pomimo niewielkiego luzu decyzyjnego, urząd skarbowy mógł oprzeć swoją decyzję na innych regulacjach prawnych dotyczących warunków bytowych osób niepełnosprawnych, w szczególności tych przewidujących obowiązek zagwarantowania windy osobom z niepełnosprawnościami. Ponadto administracja nie wzięła pod uwagę zobowiązań międzynarodowych, jakie nakłada na Chorwację przystąpienie do Konwencji ONZ w sprawie praw osób z niepełnosprawnościami. Przyłączając się do konwencji, państwo zobowiązało się do respektowania podstawowych praw osób z niepełnosprawnościami, takich jak prawo do odpowiedniego mieszkania czy zakaz dyskryminacji w uczestnictwiew różnych dziedzinach życia społecznego.

Trybunał odrzucił również argumentację Chorwacji, że Guberina nie należał do osób w trudnej sytuacji finansowej, a tym samym, w świetle obowiązujących regulacji, nie przysługiwały mu ulgi podatkowe.

Uznając naruszenie art. 14 w związku z art. 1 Prot. 1 konwencji, ETPC przyznał skarżącemu 5 tys. euro zadośćuczynienia.

Dominika Bychawska-Siniarska

Całość wyroku

Tagi:

• Chorwacja