ETPC o pytaniach prejudycjalnych do TSUE

24-04-2018

Ilkay Baydar, obywatel Holandii, został skazany przez Sąd Apelacyjny w Arnhem na 40 miesięcy pozbawienia wolności za transport heroiny oraz handel ludźmi. Sąd ustalił, że skazany w okresie od listopada 2006 r. do stycznia 2007 r. umożliwił nielegalny pobyt w Holandii, Niemczech i Danii ponad 20 Irakijczykom. Wyrok został utrzymany przez Sąd Najwyższy, który go złagodził do 34 miesięcy pozbawienia wolności ze względu na długotrwałe postępowanie w instancji kasacyjnej. Skazany podkreślał w skardze kasacyjnej, że według ustaleń dowodowych cudzoziemcy mieli być ulokowani w Danii. Ich ulokowanie w Niderlandach i Niemczech było krótkotrwałe i nie spełniało definicji pobytu w rozumieniu prawa europejskiego. Z tych względów, zdaniem Baydara, istniała potrzeba zwrócenia się do TSUE z pytaniem o interpretację pojęcia „pobyt”. Sąd Najwyższy oddalił kasację i odmówił złożenia pytania prejudycjalnego. W uzasadnieniu wskazał, że skarga nie dotyczyła istotnych kwestii prawnych mających wpływ na spójność prawną czy też rozwój prawa.

Skazany zwrócił się do ETPC ze skargą na naruszenie art. 6 konwencji, rzetelności postępowania (skarga nr 55385/14). Jego zdaniem sąd krajowy w niewystarczającym stopniu uzasadnił decyzję o odmowie skierowania jego sprawy do TSUE.

W wyroku z 24 kwietnia 2018 r. ETPC wskazał, że odmowa skierowania pytania prejudycjalnego do TSUE nie jest niezgodna z art. 6 par. 1 konwencji, gdy w sprawie nie pojawiają się ważne zagadnienia prawne, w szczególności gdy zachodzi potrzeba usprawnienia procedur. W kompetencji trybunału leżało stwierdzenie, czy orzeczenia sądów krajowych były wadliwe z powodu arbitralności lub były w niewystarczającym stopniu uzasadnione. ETPC zgodził się z wyjaśnieniem holenderskiego Sądu Najwyższego, iż było oczywiste, że w przypadku oddalenia odwołania kasacyjnego nie było potrzeby zwracania się z pytaniem prejudycjalnym, ponieważ sprawa nie rodziła ważkiego problemu prawnego, który należałoby rozstrzygnąć.

Strasburscy sędziowie zauważyli ponadto, że sam TSUE wskazał, że sądy krajowe (w rozumieniu art. 267 par. 3 TFUE) nie są zobowiązane do zadawania pytania prejudycjalnego na temat wykładni prawa unijnego, gdy pytanie nie jest istotne (odpowiedź nie będzie miała wpływu na wynik sprawy). W tym zakresie ETPC nie dopatrzył się nierzetelności w postępowaniu przed holenderskim SN, a tym samym stwierdził, że w sprawie nie doszło do naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji.

Wyrok ten jest wart odnotowania, ponieważ ETPC po raz pierwszy obszernie rozpatrzył interakcje między swoim orzecznictwem dotyczącym zakresu wymogu uzasadnienia odmowy skierowania pytania do TSUE. Co ciekawe, trybunał uznał zasadność skróconego uzasadnienia, gdy przemawia za tym interes wymiaru sprawiedliwości, w tym jego sprawność i skuteczność.

Dominika Bychawska-Siniarska

CAŁOŚĆ WYROKU

Tagi: